informator osób niepełnosprawnych, SWPS, niepełnosprawność
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Wydawca
Dzielnica Pierwsza Miasta Krakowa „Stare Miasto”
31-150 Kraków, ul. Rynek Kleparski 4, tel./fax 012 421 41 66
e-mail: dzielnica1@um.krakow.pl, rada@dzielnica1.krakow.pl
www.dzielnica1.krakow.pl
Stan prawny 30 września 2006
Kraków 2007
Wstęp
Opracowanie
Barbara Gacek Edukacja Osób Niepełnosprawnych
Małopolskie Kuratorium Oświaty
Anna Olejniczak Prawo wobec niepełnosprawności
Ośrodek Informacji dla Inwalidów przy TWK
Iwona Parzyńska Zatrudnianie Osób Niepełnosprawnych
Fundacja EFIK
Renata Piskor Zadania Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej
w Krakowie na rzecz osób niepełnosprawnych
Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej
Dorota Siatka Instytucje i formy pomocy
dla osób chorujących psychicznie w Krakowie
Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju Psychiatrii
i Opieki Środowiskowej
Stefan Chłopicki Rehabilitacja i sport Osób Niepełnosprawnych
Polskie Towarzystwo Walki z Kalectwem
Stefan Chłopicki Organizacje działające w Krakowie
na rzecz osób niepełnosprawnych
Polskie Towarzystwo Walki z Kalectwem
Oddajemy do rąk Państwa „Krakowski Informator dla Osób Niepełno-
sprawnych”, pierwszą w naszym mieście publikację, która stanowi kom-
pendium wiedzy z zakresu szeroko pojętej problematyki osób niepełno-
sprawnych.
Informator powstał z inicjatywy Urzędu Miasta Krakowa, Zarządu
i Rady Dzielnicy I Kraków - Stare Miasto przy współudziale organizacji
pozarządowych działających na rzecz osób niepełnosprawnych.
Znajdą w nim Państwo najpotrzebniejsze informacje dotyczące orzecz-
nictwa, edukacji, zatrudniania, uprawnień i ulg przysługujących osobom
niepełnosprawnym, a także pełen wykaz instytucji samorządowych oraz
organizacji pożytku publicznego działających środowisku osób niepełno-
sprawnych.
Mając wiedzę łatwiej jest szukać pomocy – łatwiej się o nią starać.
Ufamy, że nasz informator stanie się użytecznym, praktycznym przewod-
nikiem zarówno dla swoich najważniejszych adresatów jak i wszystkich
zainteresowanych problematyką osób niepełnosprawnych. Mamy nadzieję,
że publikacja ta skutecznie ułatwi niepełnosprawnym krakowianom funk-
cjonowanie w życiu społecznym miasta.
Korekta
Joanna Krykwińska – Fundacja Krakowskie Inicjatywy
Krzysztof Schechtel – Fundacja Krakowskie Inicjatywy
Redakcja techniczna
Piotr Stankiewicz
Skład, projekt okładki
Jolanta Stachowiak
Zdjęcia na okładce pochodzą z archiwum Urzędu Miasta Krakowa
i Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego.
Autorzy zdjęć: Iwona Opalińska, Marek Jędrzejowski, Bogusław Natkaniec.
Przy opracowaniu rozdziałów „Organizacje działające na rzecz osób niepełnosprawnych
w Krakowie” i „Rehabilitacja i sport Osób Niepełnosprawnych” korzystano z zasobów serwisu
Małopolskiego Oddziału NFZ, bazy danych stowarzyszenia Klon/Jawor, internetowej prezentacji
miejskiej „Magiczny Kraków”, portalu Wrota Małopolski.
Podziękowania dla Pełnomocnika Prezydenta Miasta ds. Osób Niepełnosprawnych
Pana Bogdana Dąsala i pracowników Referatu ds. Problematyki Osób
Niepełnosprawnych Urzędu Miasta Krakowa: Beaty Schechtel-Mączka,
Aleksandry Łukasik i Grzegorza Kota za pomoc w tworzeniu Informatora.
Wojciech Kozdronkiewicz
przewodniczący Rady Dzielnicy I
Jacek Majchrowski
Prezydent Miasta Krakowa
Spis treści
Rozdział 1
Orzecznictwo rentowe i pozarentowe ................................................................................str. 7
Rozdział 2
2.1 Edukacja osób niepełnosprawnych ............................................................................str. 16
2.2 Placówki Integracyjne ...................................................................................................str. 26
Rozdział 3
3.1 Zatrudnianie osób niepełnosprawnych .....................................................................str. 36
3.2 Aktualne programy PFRON ........................................................................................str. 59
3.3 Gdzie szukać pracy .......................................................................................................str. 72
Rozdział 4
Zadania Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Krakowie
na rzecz osób niepełnosprawnych ....................................................................................str. 90
4.1 Wstęp ...............................................................................................................................str. 90
4.2 Dofinansowaniaześrodków PFRON........................................................................str. 92
4.3 Świadczenia pomocy społecznej ..............................................................................str. 119
4.4 Formy pomocy społecznej w Krakowie .................................................................str. 123
Rozdział 5
Instytucje i formy pomocy dla osób chorujących psychicznie w Krakowie ..........str. 131
Rozdział 6
Rehabilitacja i sport osób niepełnosprawnych ............................................................str. 149
6.1 Rehabilitacja medyczna .............................................................................................str. 149
6.2 Leczenie uzdrowiskowe .............................................................................................str. 153
6.3 Rehabilitacja zawodowa i społeczna .......................................................................str. 159
6.4 Sport osób niepełnosprawnych ...............................................................................str. 161
Rozdział 7
Organizacje działające w Krakowie na rzecz osób niepełnosprawnych ..................str. 163
Rozdział 8
Ulgi i uprawnienia przysługujące osobom niepełnosprawnym ................................str. 170
Aneks
Niezbędnik osoby niepełnosprawnej .............................................................................str. 193
Orzecznictwo rentowe i pozarentowe
Rozdział 1
Orzecznictwo rentowe i pozarentowe
W 1997 roku zmieniły się zasady orzekania o niepełnosprawności. Nie ma już komisji lekar-
skich do spraw inwalidztwa i zatrudnienia przy ZUS. Nie ma też I, II, III grupy inwalidzkiej,
ale ci, którzy zostali zaliczeni do którejś z nich nadal pozostali w świetle prawa osobami
niepełnosprawnymi i zachowali swoje uprawnienia.
W omawianym zakresie orzekania obowiązują dwa rodzaje orzecznictwa, regulowane
dwoma różnymi ustawami i prowadzonymi przez dwie różne instytucje:
– I tzw. orzecznictwo do celów rentowych, które prowadzą lekarze orzecznicy ZUS
oraz komisje lekarskie ZUS. Szczególnymi grupami są rolnicy i ich rodziny – podlega-
ją oni lekarzom rzeczoznawcom i komisjom lekarskim Kasy Rolniczego Ubezpieczenia
Społecznego, a także tzw. służby mundurowe (policjanci, żołnierze, celnicy) i ich rodziny
– podlegają komisjom lekarskim MON lub MSWiA.
(W naszym opracowaniu opisujemy postępowanie w orzecznictwie ZUS. W przypadku
innych instytucji emerytalno-rentowych procedura jest podobna).
– II tzw. orzecznictwo do celów pozarentowych – prowadzone przez Powiatowe Zespo-
ły lub miejskie zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności.
Posiadanie obu orzeczeń wydanych przez dwie różne wspomniane instytucje sta-
wia osoby zainteresowane w znacznie korzystniejszej sytuacji. Orzeczenia ZUS nie są
bowiem do końca równe orzeczeniom wydanym przez powiatowe lub miejskie zespoły
do spraw orzekania o niepełnosprawności. Co znaczy, że orzeczenia ZUS oceniają zdol-
ność do pracy i są podstawą do udzielenia świadczeń ubezpieczenia społecznego, czyli
renty i emerytury, oraz często dają takie same uprawnienia do korzystania z różnych ulg
jak orzeczenia powiatowych zespołów. Jednak orzeczenia powiatowych zespołów nie są
w żadnym wypadku podstawą do ubiegania się o rentę i emeryturę, ale stwarzają możliwość
otrzymania różnych dodatkowych świadczeń przysługujących osobom niepełnosprawnym,
np.: zasiłku pielęgnacyjnego albo ulgowych przejazdów środkami komunikacji publicznej.
Orzeczenia ZUS nie zawierają przyczyny niepełnosprawności, a jej ustalenie – co czynią
zespoły powiatowe – pozwoli na korzystanie z ulg i uprawnień, do których praw nabywa
się właśnie ze względu na charakter niepełnosprawności. Najlepiej jest więc mieć na wszelki
wypadek oba dokumenty.
Orzekanie o niezdolności do pracy dla celów rentowych
(ustawa z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu
Ubezpieczeń społecznych, Dz. U. z 1998r., Nr 162 poz. 1118 z późn. zm)
Kraków 2007
7
Orzecznictwo rentowe i pozarentowe
Orzecznictwo rentowe i pozarentowe
• Osoba ubiegająca się o rentę z tytułu niezdolności do pracy składa wniosek we właści-
wym oddziale ZUS (patrz załącznik).
Do wniosku o przyznanie renty należy złożyć:
– zaświadczenie o stanie zdrowia, wydane przez lekarza prowadzącego leczenie
– ankietę (druk ZUS N-10 wywiad zawodowy) wypełnioną przez zakład pracy
– dokumenty potwierdzające przebyte okresy składkowe i nieskładkowe
– zaświadczenie wystawione przez zakład pracy wg wzoru przedstawionego przez ZUS
(druk ZUS Rp-7); dopuszcza się możliwość dokumentowania wysokości wynagrodze-
nia legitymacją ubezpieczeniową zawierającą odpowiednie wpisy, zaświadczeniami wy-
stawionymi przez archiwum.
niem 18 lat albo w ciągu sześciu miesięcy po ukończeniu nauki w szkole ponadpodsta-
wowej, ponadgimnazjalnej lub w szkole wyższej oraz do dnia powstania niezdolności
do pracy miał bez przerwy lub z przerwami nieprzekraczającymi 6 miesięcy okresy
składkowe i nieskładkowe.
Artykułem 24 ustawy z dnia 27 czerwca 2003 o rencie socjalnej (Dz. U. nr 135 poz.
1268) został wprowadzony, z mocą od 1 października 2003r., nowy zapis art. 57 ustawy
z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z FUS. Artykuł 57 ustęp 2 umożliwia przy-
znanie renty nawet wówczas, gdy niezdolność do pracy powstała w okresie późniejszym
niż 18 miesięcy od ustania okresów wskazanych w ustawie. Z przepisu tego mogą skorzy-
stać osoby, które:
– zostały uznane za całkowicie niezdolne do pracy
– spełniają warunek posiadania wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego
oraz
– legitymują się co najmniej 20-letnim (w przypadku kobiety) i 25-letnim (w przypadku
mężczyzny) okresem składkowym i nieskładkowym.
• ZUS będzie oceniał czy osoba zainteresowana spełnia warunki do otrzymania renty.
ZUS opiera się na decyzji lekarza, orzecznika ZUS (bądź komisji lekarskiej) odnośnie
określenia niepełnosprawności, ale musi sam dokonać oceny okresu składkowego i nie-
składkowego osoby zainteresowanej, a także kiedy powstała niezdolność do pracy.
Wynika to z faktu, że przepisy prawa określają, że prawo do renty z tytułu niezdolności
do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnia łącznie następujące warunki:
– jest niezdolny do pracy
– ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy
– niezdolność do pracy powstała w okresach ściśle określonych w ustawie, np.: w okresie
ubezpieczenia, zatrudnienia, pobierania zasiłku dla bezrobotnych, pobierania zasiłków
z ubezpieczenia społecznego (chorobowego lub opiekuńczego) albo nie później niż
w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.
Jednak nie każdy ubezpieczony może uzyskać prawo do renty. Warunkiem koniecznym
do jej przyznania jest bowiem udowodnienie wymaganego okresu składkowego i nie-
składkowego. Wymiar okresu, który pozwoli na przyznanie renty jest przede wszystkim
uzależniony od wieku, w jakim powstała niezdolność do pracy. Warunek ten uważa się za
spełniony, gdy ubezpieczony osiągnął okres składkowy i nieskładkowy, wynoszący łącznie
co najmniej:
– jeden rok – jeśli niezdolność do pracy powstała przed ukończeniem 20 lat
– dwa lata – jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 20 lat do 22 lat
– trzy lata – jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 22 lat do 25 lat
– cztery lata – jeśli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 25 lat do 30 lat
– pięć lat – jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 30 lat
Za niezdolną do pracy uważa się osobę, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność
do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyska-
nia zdolności do pracy po przekwalifikowaniu.
Całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania
jakiejkolwiek pracy. Za częściowo niezdolną do pracy uważa się osobę, która utraciła
– w znacznym stopniu – zdolność do pracy zgodnej z posiadanym przez nią poziomem
kwalifikacji.
W przypadku stwierdzenia naruszenia sprawności organizmu w stopniu powodującym
konieczność stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innej osoby w zaspakajaniu podsta-
wowych potrzeb życiowych orzeka się niezdolność do samodzielnej egzystencji.
• Oceny niezdolności do pracy dokonuje w formie orzeczenia lekarz orzecznik ZUS.
Lekarz orzecznik ocenia niezdolność do pracy, jej stopień, a także dokonuje ustaleń
dotyczących:
– daty powstania niezdolności do pracy
– trwałości lub przewidywanego okresu trwania niezdolności do pracy
– związku przyczynowego niezdolności do pracy lub śmierci z określonymi okoliczno-
ściami
– niezdolności do samodzielnej egzystencji
– celowości przekwalifikowaniazawodowego
Przy ocenie stopnia i trwałości zdolności do pracy oraz rokowaniu co do odzyskania
zdolności do pracy uwzględnia się:
– stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej
sprawności organizmu w drodze leczenia i rehabilitacji,
Okres wymaganych 5 lat w odniesieniu do osób powyżej 30 roku życia musi przypadać
w ciągu ostatniego dziesięciolecia przed dniem zgłoszenia wniosku o rentę lub przed
dniem powstania niezdolności do pracy.Jeżeli ubezpieczony nie osiągnął wymaganego
okresu składkowego i nieskładkowego, warunek posiadania wymaganego okresu uważa
się za spełniony, gdy ubezpieczony został zgłoszony do ubezpieczenia przed ukończe-
8
Krakowski Informator dla osób niepełnosprawnych
Kraków 2007
9
[ Pobierz całość w formacie PDF ]