Integralny charakter systemu emerytalnego w Polsce, Polityka, Forum Obywatelskiego Rozwoju
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Z E S Z Y T Y F O R
Integraln
y charakter
s
ystemu emer
ytalnego w Po
lsce
JESZCZE RA
Z O „BEZPIECZEŃSTWIE DZIĘ
KI RÓŻNORODNOŚCI”
Marek Gór
a
Warszawa, maj 2009
Z E S Z Y T Y F O R
Profesor
Marek Góra
jest wykładowcą Szkoł y Głównej Handlowej. W swojej pracy
naukowej specjalizuje się w zagadnieniach rynku pracy oraz ekonomii emerytalnej.
Prowadzi zajęcia dla studentów z makroekonomii, ekonomii pracy, ekonomii emery-
talnej oraz polityki gospodarczej. Pracował w Departamencie Edukacji, Pracy i Spraw
Społecznych OECD. Jest członkiem European Economic Association oraz European
Association of Labour Economists.
Marek Góra jest autorem (wraz z Michałem Rutkowskim) projektu polskiej reformy
emerytalnej o nazwie Security through Diversity. Kierował zespołem Biura Pełnomoc-
nika Rządu ds. Reformy Systemu Ubezpieczeń Społecznych. Reforma opracowana
przez zespół Marka Góry weszła w życie 1 stycznia 1999 r.
Wprowadzenie nowego systemu spowodowało, że Polska uważana jest za jeden z nie-
wielu krajów, które podjęł y udaną próbę przeciwdziałania ekonomicznym skutkom
starzenia się ludności.
Raport zawiera tezy odzwierciedlające osobiste poglądy autora.
Z E S Z Y T Y F O R
Spis treści
Streszczenie
2
1. Wprowadzenie
4
2. Krótkie przypomnienie i podstawowe wyjaśnienia dotyczące
systemu emerytalnego
5
3. Woluntaryzacja podziału składki
7
4. Wniosek
14
Z E S Z Y T Y F O R
Streszczenie
Systemy emerytalne są ważnym elementem funkcjonowania współczesnego społe-
czeństwa i dlatego ich problematyka jest szeroko obecna w debacie publicznej. Jed-
nocześnie tematyka ta jest bardzo nieintuicyjna, co powoduje, że w wielu przypadkach
ta dyskusja prowadzi do niemających uzasadnienia wniosków i postulatów. Dotyczy
to między innymi postulatu woluntaryzacji podziału składki w ramach powszechnego
systemu emerytalnego. W raporcie prof. Marek Góra analizuje ekonomiczne i społecz-
ne skutki potencjalnej realizacji takiego postulatu.
Nowy system emerytalny wprowadzony w Polsce w 1999 roku całkowicie zastąpił sys-
tem poprzedni, który dla osób urodzonych po 1948 roku został zlikwidowany. Podsta-
wowym narzędziem zastosowanym w nowym systemie są indywidualne konta eme-
rytalne. Konta zarządzane są przez dwa typy instytucji: niewykorzystujący rynków
inansowych Zakład Ubezpieczeń Społecznych oraz wykorzystujące rynki inansowe
Powszechne Towarzystwa Emerytalne. Podział składki między te dwa typy kont jest jed-
nym z najważniejszych narzędzi zwiększających bezpieczeństwo powszechnego syste-
mu emerytalnego.
Woluntaryzacja systemowego podziału składek oznaczałaby zmuszenie każdego ubez-
pieczonego do ciągłego podejmowania decyzji dotyczących alokowania swoich środ-
ków między oba konta. Przy najlepszych chęciach i umiejętnościach w długim horyzon-
cie – a tylko taki ma zastosowanie w systemie emerytalnym – nie miałoby to wpływu na
wyniki osiągane przez system. Wynika to ze zbieżności stóp zwrotu na rynku inanso-
wym i w realnej gospodarce. Brak również podstaw do twierdzenia, że ograniczyłoby to
koszty obsługi systemu. Ponadto, woluntaryzacja podziału składki nie przyczyniłaby się
do realnych skutków dla inansów publicznych, a jednocześnie zaprzepaściłaby pozy-
tywne skutki takie jak zwiększenie ich przejrzystości. Jednocześnie naruszony zostałby
sam fundament systemu – czyli jego bezpieczeństwo.
Podsumowując, woluntaryzacja podziału składek emerytalnych między dwa indywidu-
alne konta emerytalne byłaby społecznym i ekonomicznym błędem.
2
Z E S Z Y T Y F O R
Executive summary
Pension systems play an important role in modern societies and issues pertaining to
their structure are broadly present in public debates. However, the design of pension
systems is very unintuitive and thus proposals on changes in the system are often based
on highly questionable claims. This includes the arguments that typify the proposal to
reform Poland’s universal pension system by voluntarising the mandatory split of pen-
sion contributions. In the bulletin, Prof. Marek Góra analyses the economic and social
consequences of implementing this proposal.
In 1999, Poland’s former pension system was replaced and ceased to encompass peo-
ple born after 1948. The new system is characterized by individual retirement accounts
managed by two diferent agencies: the Social Security Institution and the Universal
Pension Societies. While the former does not employ inancial markets for fund manage-
ment, the latter does and the mandatory split of pension contributions between them is
at once a crucial system feature and the greatest contributor to its stability.
Making voluntary the systemic split of pension contributions would force individual
participants to constantly decide how to allocate their contribution between the two
accounts. Even assuming suicient competence and the best intentions on the part of
individual decision-makers, this scheme would not lead to a welfare gain over the pen-
sion system’s long-term horizon. This is in contrast to the current system, which captures
gains from economic growth as the rates of return in inancial markets converge with
those of the real economy. There is also no basis to the claims that voluntarisation would
reduce the costs of running the system or that it would make public inances more trans-
parent. In fact, there is strong evidence to suggest that voluntarisation would destroy
the system’s fundamental strength: its security.
This analysis concludes that the voluntarisation of the contribution split within the pen-
sion system would be a mistake with grave social and economic consequences.
3
[ Pobierz całość w formacie PDF ]