instytucje, WOS - matura, Inne materiały
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Rzeczpospolita Polska
Ministerstwo
Spraw Zagranicznych
Instytucje Unii Europejskiej
Instytucje Unii Europejskiej
A
utor:
Aureliusz Wlaź
Okładka:
Praca pod tytułem „Rozsypały mi się gwiazdki” autorstwa Sandry Janusz z Liceum
Plastycznego w Tarnowie, wyróżniona w ogólnopolskim konkursie fotograficznym
pod hasłem „Polska w Unii Europejskiej. Minęło 5 lat” ogłoszonym przez UKIE
Projekt graficzny serii:
Techna Studio
www.techna.pl
Skład i przygotowanie poligraficzne:
Departament Informacji Europejskiej
Zdjęcia: The Audiovisual Library of the European Commission
Publikacja dystrybuowana nieodpłatnie
© Ministerstwo Spraw Zagranicznych
al. J.Ch. Szucha 23
00-580 Warszawa
www.msz.gov.pl
www.polskawue.gov.pl
Wydanie drugie, poprawione
Warszawa 2011
ISBN 978-83-62520-44-2
42
Instytucje Unii Europejskiej
2
Jak powstała Unia Europejska?
5
Co to jest Unia Europejska?
Cele Unii Europejskiej
6
6
Pojęcie i zasady działania instytucji Unii Europejskiej
9
Rada Europejska
12
Komisja Europejska
16
Rada
21
Parlament Europejski
26
Rola parlamentów narodowych w Unii Europejskiej
28
Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich
29
Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej
32
Europejski Trybunał Obrachunkowy
33
Komitet Ekonomiczno-Społeczny
33
Komitet Regionów
34
Europejski Bank Centralny
35
Europejski Bank Inwestycyjny
Instytucje Unii Europejskiej
Jak powstała Unia Europejska?
w 1950 r. przez przedstawicieli 6 państw Europy
Zachodniej – Francji, Republiki Federalnej Nie-
miec, Włoch, Belgii, Holandii i Luksemburga.
Efektem tych negocjacji było podpisanie w Paryżu
18 kwietnia 1951 r. Traktatu ustanawiającego Euro-
pejską Wspólnotę Węgla i Stali.
Traktat zawarto na 50 lat. Ponieważ wszedł w życie
w 1952 r., przestał obowiązywać w 2002 r.
Głównym celem Wspólnoty było utworzenie dla
państw członkowskich wspólnego rynku węgla
i stali, przede wszystkim poprzez likwidację ceł na
te surowce.
Wspólnota dysponowała własnym systemem
instytucjonalnym.
Wysoka Władza
była organem
prawodawczym i wykonawczym, w którego skład
wchodzili niezależni eksperci powoływani wspól-
nie przez państwa członkowskie. Wysoka Władza
musiała współpracować w zakresie funkcjonowa-
nia wspólnego rynku węgla i stali z rządami państw
członkowskich. Współpraca ta miała się odbywać
przede wszystkim za pośrednictwem
Specjalnej
Rady Ministrów
, w której skład wchodzili mini-
strowie będący członkami rządów państw człon-
kowskich.
Wspólne Zgromadzenie
było organem
kontrolnym. Wysoka Władza odpowiadała przed
nim za realizację przepisów traktatu. W skład
Wspólnego Zgromadzenia wchodzili deputowani
desygnowani przez parlamenty narodowe państw
członkowskich. Nad poszanowaniem przepisów
traktatu czuwał
Trybunał Sprawiedliwości
.
W 1957 r. w Rzymie państwa członkowskie Euro-
pejskiej Wspólnoty Węgla i Stali podpisały dwa
kolejne traktaty, ustanawiając w ten sposób dwie
kolejne Wspólnoty Europejskie – Europejską
Wspólnotę Gospodarczą (EWG) oraz Europejską
Wspólnotę Energii Atomowej (EURATOM). Trak-
taty rzymskie weszły w życie w 1958 r. i obowią-
Unia Europejska powstała w 1992 roku w wyniku
podpisania w Maastricht przez przedstawicieli
12 państw członkowskich Wspólnot Europejskich
Traktatu o Unii Europejskiej. Integracja europej-
ska (czyli współpraca państw europejskich, która
obecnie ma miejsce w ramach Unii Europejskiej)
rozpoczęła się jednak o wiele wcześniej. Po zakoń-
czeniu II wojny światowej, w 1945 roku, w Europie
panowała głęboka recesja gospodarcza. W wyniku
zniszczeń wojennych nie rozwijał się przemysł.
W związku z trudną sytuacją ekonomiczną będącą
następstwem wojny w Europie Zachodniej pojawiła
się idea zjednoczenia wysiłków w celu wydźwignię-
cia kontynentu z zapaści gospodarczej. Podstawo-
wym warunkiem poprawy sytuacji gospodarczej
w Europie było zapobieżenie wybuchowi kolejnej
wojny – w latach 1914-1945 miały bowiem miej-
sce dwie wojny światowe, które pogrążyły Europę
w głębokim kryzysie. Jako że działania wojenne
wiązały się z rozwojem przemysłu zbrojeniowego,
kontroli międzynarodowej należało poddać gospo-
darowanie przez poszczególne państwa surowcami
strategicznymi – węglem i stalą – na których
w latach 40. i 50. opierała się ta gałąź przemysłu.
9 maja 1950 r. minister spraw zagranicznych Fran-
cji Robert Schuman zwołał w Paryżu konferencję
prasową, podczas której zaproponował, aby pro-
dukcja węgla i stali w Europie Zachodniej została
poddana nadzorowi ponadnarodowego organu
Wysokiej Władzy, w której skład mieli wchodzić
przedstawiciele poszczególnych państw europej-
skich. Dla upamiętnienia inicjatywy Schumana
9 maja obchodzony jest Dzień Europy.
Propozycje zawarte w Deklaracji Schumana stały
się podstawą negocjacji rozpoczętych w Paryżu
2
Jak powstała Unia Europejska?
zują do dziś. Ich tytuły i postanowienia były jed-
nak zmieniane. Traktat o Unii Europejskiej (TUE),
który został podpisany w 1992 r., zmienił nazwę
Traktatu ustanawiającego Europejską Wspólnotę
Gospodarczą (EWG) na Traktat ustanawiający
Wspólnotę Europejską (TWE). W konsekwencji
EWG zmieniła nazwę na Wspólnotę Europejską
(WE). Na mocy Traktatu z Lizbony (który został
podpisany w 2007 r.) Wspólnota Europejska ule-
gła natomiast formalnej likwidacji, a jej następcą
prawnym została Unia Europejska.
W związku z tym Traktat ustanawiający
Wspólnotę Europejską (TWE) zmienił
nazwę na Traktat o funkcjonowaniu Unii
Europejskiej (TFUE).
Obecnie Unia Europejska działa przede
wszystkim na podstawie dwóch trakta-
tów: Traktatu o Unii Europejskiej (TUE)
oraz Traktatu o funkcjonowaniu Unii
Europejskiej (TFUE).
Traktaty rzymskie były kilkakrotnie
nowelizowane postanowieniami
trak-
tatów rewizyjnych
, których stronami
były państwa członkowskie Wspólnot,
a następnie Unii Europejskiej. Najważ-
niejsze traktaty rewizyjne to: Jednolity
Akt Europejski (podpisany w 1986 r.),
Traktat o Unii Europejskiej (podpisany
w 1992 r.), Traktat z Amsterdamu (pod-
pisany w 1997 r.), Traktat z Nicei (pod-
pisany w 2001 r.) oraz Traktat z Lizbony
(podpisany w 2007 r.).
Głównym celem EWG była koordy-
nacja polityk gospodarczych państw
członkowskich oraz utworzenie na ich
terytorium wspólnego rynku poprzez
wprowadzenie swobody przepływu
osób, usług, towarów i kapitału. EURATOM miał
natomiast przyczynić się do powstania i rozwoju
przemysłu jądrowego.
Europejska Wspólnota Węgla i Stali, podobnie jak
Wspólnoty Europejskie, które powstały na mocy
traktatów rzymskich, miała swoje własne organy:
Wysoką Władzę (EWWiS), Komisję (EWG i EURA-
TOM), Radę, Zgromadzenie Parlamentarne oraz
Trybunał Sprawiedliwości. W związku z tym że 3
istniejące od 1958 r. Wspólnoty skupiały te same
3
[ Pobierz całość w formacie PDF ]