Inżynierowie polscy 19 i 20 wieku-Tom 10, Różne artykuły
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Polskie Towarzystwo Historii Techniki
INŻYNIEROWIE POLSCY
W XIX I XX WIEKU
TOM X
Pod redakcją Zdzisława Mrugalskiego
Warszawa 2007
Pod red.: prof. dr hab. inż Zdzisława Mrugalskiego
Adres redakcji:
Polskie Towarzystwo Historii Techniki
ul. Towarowa (Muzeum Kolejnictwa)
skrytka pocztowa 44; 00-985 Warszawa
Przygotowanie do druku: Dorota Kozłowska
Tom finansowany przez:
Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego
© Polskie Towarzystwo Historii Techniki
Wydawnictwo Retro-Art.
ul. Em. Plater 25; 00-688 Warszawa
tel 0-22 838 18 28; 0-502 250 788
ISBN: 83- 87992-43-7
Druk i oprawa: Zakład Poligraficzny „Primum” s.c. Grodzisk
Mazowiecki, Kozerki 17 a, tel. 0-22 72418 76
nakład 150 egz.
S
PIS TREŚCI
5
7
Ryszard Kołodziejczyk: Małe miasta i miasteczka w XIX i XX
9
Regina Renz: Przemysł małych miast i miasteczek Kielecczyzny
37
3
99
Zygfryd Piątek: Polskie górnictwo węgla kamiennego
169
Kazimierz Żelazkiewicz: Zakłady Mechaniczno-Precyzyjne
01
Kazimierz Żelazkiewicz: Kujawska Fabryka Manometrów
259
WSTĘP
Dziesiąty (a więc „jubileuszowy”) już tom z serii
„Inżynierowie polscy
XIX i XX wieku
”, wydawanej przez Polskie Towarzystwo Historii Techni-
ki, zawiera dalsze prace charakteryzujące sytuację gospodarczą i stan
niektórych gałęzi polskiego przemysłu w okresie rozbiorów i w latach
międzywojennych, a niektóre także – w latach powojennych. Podobnie jak
poprzednie, tom X w dużej mierze wzbogaca naszą wiedzę o rozwoju
polskiej techniki i gospodarki.
Tom ten otwiera artykuł autorstwa prof. dr hab. Ryszarda Kołodziej-
czyka dotyczący sytuacji gospodarczej i społecznej polskich miast i mia-
steczek w przed odzyskaniem niepodległości w 1918 roku oraz w okresie
międzywojennym. Omawia on m.in. różnice w poziomie życia i rozwoju
gospodarczego w „Polsce centralnej” i na tzw. „Kresach” oraz w innych
regionach kraju.
Autorką następnej pracy jest dr Regina Renz, która w swym artykule
przedstawiła historię przemysłu w małych miastach Kielecczyzny. Impo-
nujące są osiągnięcia zakładów i fabryk tego regionu zwłaszcza w dzie-
dzinie przemysłu metalowego i ceramicznego.
W kolejnej publikacji mgr Arkadiusz Zawadzki omawia stan prze-
mysłu w Łukowie w latach międzywojennych. Dominował tam prze-
mysł lekki i spożywczy.
W następnej publikacji mgr inż. Stefan Wróblewski przedstawia histo-
rię budowy i najważniejsze osiągnięcia Huty Stalowa Wola, która była
największą inwestycją w Centralnym Okręgu Przemysłowym w latach
1937 – 1939. Autor szczegółowo opisuje genezę koncepcji i wyboru loka-
lizacji Huty, jej założenia produkcyjne, a także problemy zapewnienia
surowców i energii oraz zapewnienia odpowiedniej liczby wykwalifiko-
wanych pracowników. Całą inwestycję zrealizowano wyłącznie rękami
polskich inżynierów i robotników, w rekordowo krótkim czasie – 26 mie-
sięcy. Inicjatorem i głównym realizatorem budowy był inż. Marceli Sie-
dlanowski, który był też pierwszym dyrektorem Huty.
W trzech ostatnich rozdziałach opisane są wybrane zakłady wydo-
bywcze i przemysłowe działające już w czasach powojennych.
Dr inż. Zygfryd Piątek omawia organizację i osiągnięcia polskiego
górnictwa węgla kamiennego, który przez wiele lat był nie tylko pod-
stawowym surowcem energetycznym, ale także głównym towarem
eksportowym.
Ostatnie dwie publikacje autorstwa inż. Kazimierza Żelazkiewicza sta-
nowią przyczynek do historii polskiego przemysłu precyzyjnego. W pierw-
szym artykule autor opisuje historię uruchomienia w 1959 roku produkcji
zegarka naręcznego „Błonie” na licencji radzieckiej. Początkowo zegarki
montowano z części importowanych, jednak docelowo produkcja części
miała być uruchomiona również w fabryce w Błoniu. Jednak kiedy w
1961 r. pod kierunkiem autora, po pokonaniu dużych trudności organiza-
cyjnych i technologicznych, wyprodukowano pierwszą partię 1000 zegar-
ków całkowicie z polskich części, z nieznanych powodów władze rządowe
poleciły zaprzestanie tej produkcji, pozostawiając jedynie możliwość
montażu zegarków z części radzieckich.
W następnej publikacji inż. K. Żelazkiewicz opisuje przebieg udo-
skonalania technologii i wzrostu jakości manometrów produkowanych
w KFM we Włocławku, gdzie został on przeniesiony służbowo po
zakończeniu przygotowania uruchomienia produkcji zegarka naręcz-
nego w ZMP w Błoniu.
Publikacje zawarte w X tomie z serii „
Inżynierowie polscy w XIX i XX
wieku”
w znacznym stopniu uzupełniają naszą wiedzę w dziedzinie badań
nad dziejami polskiego przemysłu. Publikowanie wyników badań doty-
czących historii polskiego przemysłu zamierzamy kontynuować w następ-
nych tomach tej serii.
Zdzisław Mrugalski
Warszawa, lipiec 2007 r.
[ Pobierz całość w formacie PDF ]